In reactie op onder meer de publicatie van de Panama Papers heeft de staatssecretaris van Financiën, Wiebes, verdere maatregelen aangekondigd in de strijd tegen belastingontduiking.1 De maatregelen betreffen onder andere het afschaffen van de inkeerregeling, het openbaar maken van vergrijpboetes aan adviseurs die hebben meegewerkt aan belastingontduiking, het inperken van het fiscaal verschoningsrecht van advocaten en notarissen en het verruimen van de mogelijkheden tot (fiscale) aansprakelijkstelling. Stuk voor stuk ingrijpende en vergaande maatregelen die een bijdrage moeten leveren in de strijd tegen belastingontduiking.
In de brief bespreekt Wiebes de aangekondigde maatregelen. Voor de inkeerregeling geldt dat belastingplichtigen tot de (nu nog onbekende) afschaffingsdatum gebruik kunnen maken van deze regeling; de belastingplichtige die binnen twee jaar na het indienen van een onjuiste of onvolledige aangifte alsnog een juiste aangifte doet of alsnog juiste en volledige inlichtingen verstrekt, krijgt geen vergrijpboete opgelegd. Door het afschaffen van de inkeerregeling vervalt deze boetevrije periode. Kort gezegd wordt in de toekomstige situatie het reguliere boeteregime van toepassing.
Het openbaar maken van onherroepelijke vergrijpboetes aan adviseurs die hebben meegewerkt aan belastingontduiking van hun cliënten moet tot doel hebben om zowel de samenleving als de juridische beroepsgroepen duidelijk te maken dat het adviseren over en implementeren van onaanvaardbare fiscale constructies niet wordt geaccepteerd en dient daarmee de generale preventie. Over de noodaak en voorwaarden van openbaarmaking is nog geen uitsluitsel gegeven.
Verder stelt de staatssecretaris voor om het fiscaal verschoningsrecht voor notarissen en advocaten in te perken. Deze maatregel moet voorkomen dat de Belastingdienst niet adequaat belasting kan heffen en innen, omdat een geheimhouder gebruik maakt van het fiscaal verschoningsrecht en om die reden informatie niet met de Belastingdienst hoeft te delen.
Met het verruimen van de mogelijkheden tot (fiscale) aansprakelijkstelling verwacht de staatssecretaris dat situaties waarin verschuldigde belasting niet of niet volledig kan worden geïnd in te perken. Als voorbeeld wordt genoemd het aansprakelijk stellen van derden, namelijk degene aan wie door een belastingplichtige vermogen is geschonken of uitgedeeld.
Opvalt dat de voorgestelde maatregelen nog geen onderbouwing kennen en dat onduidelijk is hoe groot de gestelde problemen zijn. Heeft de Belastingdienst bijvoorbeeld regelmatig te maken situaties waarin zij niet tot een juiste belastingbedrag kan komen doordat een advocaat of notaris een beroep doet op zijn verschoningsrecht? En welke juridische werkzaamheden wenst de staatssecretaris niet langer onder het verschoningsrecht te scharen?2 Nu de voorstellen nog niet van enige uitwerking zijn voorzien, is het nog maar de vraag of en zo ja deze denkrichting daadwerkelijk wordt vertaald in concrete wetsvoorstellen.
Volgens de brief zal de staatssecretaris in 2017 wetsvoorstellen inbrengen waarin de aangekondigde maatregelen verder zijn uitgewerkt. Houd de berichtgevingen dus goed in de gaten.
