Recent heeft de rechtbank Rotterdam twee bestuurders van een grote rederij veroordeeld voor het illegaal overbrengen van vier (koel)schepen vanuit de Europese Unie naar India, Bangladesh en Turkije, om ze daar te laten slopen.1 Naast geldboetes ter hoogte van € 50.000,-, is aan deze bestuurders een beroepsverbod opgelegd. Het is de bestuurders een jaar lang verboden om bij een rederij het beroep van bestuurder, commissaris, adviseur of werknemer uit te oefenen.2
Met een strafrechtelijk beroepsverbod wordt een veroordeelde voor een bepaalde periode de bevoegdheid ontzegd om een bepaald(e) beroep(en) uit te oefenen. Een beroepsverbod is een zogenoemde bijkomende straf die, anders dan de term doet vermoeden, ook afzonderlijk - dus als enige straf - kan worden opgelegd. Een beroepsverbod kan slechts als straf worden opgelegd indien dit uitdrukkelijk in de wet is bepaald. Een beroepsverbod kan onder meer worden opgelegd voor omkoping, oplichting, belasting- en faillissementsfraude, valsheid in geschrifte en economische delicten. Afhankelijk van het strafbare feit waar het beroepsverbod voor wordt opgelegd, bedraagt de duur van het beroepsverbod ten minste zes maanden en ten hoogste zes jaren. Overtreding van een opgelegd beroepsverbod levert een nieuw strafbaar feit op.
Een beroepsverbod is een sanctie met zware en verstrekkende gevolgen. Een beroepsverbod vormt voor de persoon in kwestie een ernstige belemmering in de mogelijkheden om in zijn levensonderhoud te kunnen voorzien. Naast de aantasting van zijn eer en goede naam, kan hij voor een bepaalde periode niet het beroep uitoefenen waarin hij ervaring heeft en bekwaam is. Terugkeer na verloop van het verbod of het maken van een overstap zal in deze voortdurend in beweging en ontwikkeling zijnde maatschappij niet gemakkelijk zijn.
De door de rechtbank Rotterdam opgelegde beroepsverboden zijn helaas geen incident. Niet alleen eist het Openbaar Ministerie steeds vaker dat een beroepsverbod wordt opgelegd, de strafrechter gaat hier ook steeds vaker in mee. Waar het opleggen van een beroepsverbod eerder was voorbehouden aan ernstige gevallen met bijzondere strafverzwarende omstandigheden, zoals een groot gevaar voor recidive en een groot aantal benadeelden, lijkt de drempel om een beroepsverbod op te leggen steeds lager te liggen. Een tendens die gezien de zware en verstrekkende gevolgen van het beroepsverbod zorgelijk is en dient te worden doorbroken. Laat het opleggen van een beroepsverbod zijn wat het hoort te zijn, een uitzondering.
