Op 27 oktober 2015 is in de Eerste Kamer de behandeling geagendeerd van het initiatiefwetsvoorstel waarmee de strafrechtelijke immuniteit van publiekrechtelijke rechtspersonen en hun leidinggevers volledig wordt opgeheven. Het is de vraag of de Staat, de decentrale overheden en hun bestuurders zich voldoende beseffen wat de consequenties van dit wetsvoorstel kunnen zijn.
Het wetsvoorstel heeft tot gevolg dat de overheid in de toekomst wel strafrechtelijk ter verantwoording kan worden geroepen voor bijvoorbeeld de Schipholbrand en de vuurwerkramp in Enschede. Vertaald naar een actuele casus: als in Groningen als gevolg van een gaswinninggerelateerde aardbeving dodelijke slachtoffers te betreuren zouden zijn, dan zou de Staat en minister Kamp daar mogelijk een strafrechtelijk verwijt van gemaakt kunnen worden.
Tijdens de behandeling van het voorstel zijn bij het voorstel diverse kanttekeningen geplaatst. Het wetsvoorstel zou leiden tot een juridisering van de verantwoording en het zou risicomijdend gedrag van ambtenaren en ambtsdragers in de hand kunnen werken.De initiatiefnemers van het wetsvoorstel hebben deze bezwaren tot op heden weggewuifd. En ter mogelijke geruststelling hebben zij in het wetsvoorstel een nieuwe strafuitsluitingsgrond opgenomen waarvan gezegd is dat deze tot doel heeft de bijzondere positie van de overheid te beschermen. Op grond daarvan zullen door de overheid begane feiten niet strafbaar zijn als ze redelijkerwijs noodzakelijk zijn voor de uitvoering van een bij wet opgedragen publieke taak. Maar wanneer is dat (niet) het geval?
Voor zover criticasters van het wetsvoorstel zich door de nieuwe strafuitsluitingsgrond over de streep (hebben) laten trekken, moeten zij zich realiseren dat hen een vrij lege huls voorgeschoteld lijkt te zijn. Voer voor juristen, maar dat is vast niet de bedoelde uitkomst van het wetgevingsproces. Het is daarom te hopen dat de behandeling in de Eerste Kamer op dit punt tot meer duidelijkheid zal leiden, danwel dat het voorstel de eindstreep in de huidige vorm niet zal halen.
Het Financieele Dagblad, 20 oktober 2015
