Vorig jaar rond deze tijd zond de staatssecretaris van Financiën zijn 'Aanpak belastingontwijking en ontduiking' aan de Tweede Kamer1, waarin stond dat de staatssecretaris zijn plan om fiscale boeten aan (o.a.) belastingadviseurs openbaar te gaan maken handhaaft.2 De persen bij het Ministerie van Financiën hebben niet stilgestaan; inmiddels ligt er een concept wetsvoorstel klaar3 en heeft de staatssecretaris betrokkenen opnieuw uitgenodigd om te reageren.4
Wat houdt het concept wetsvoorstel precies in? Kort samengevat dat openbaarmaking van een vergrijpboete kan plaatsvinden binnen vijf werkdagen nadat zowel de opgelegde vergrijpboete als het besluit tot openbaarmaking onherroepelijk vaststaan. Vanaf dat moment staat via een bericht op de website van de Belastingdienst vermeld: de naam van de overtreder, het kantoor waaraan de overtreder is verbonden en het vestigingsadres van het kantoor.
Kortom, het concept wetsvoorstel kan nog steeds verstrekkende gevolgen hebben voor de belastingadviseur. Zo werkt het afschrikkend naar (potentiële) klanten en kan het reden zijn om als kantoor afscheid te nemen van de betrokken adviseur.
Dit neemt niet weg dat het concept wetsvoorstel ook (proces)kansen biedt voor de adviseur die te maken krijgt met een boete en voorgenomen publicatie. Belangrijke wijzigingen ten opzichte van het eerdere voornemen van de staatssecretaris zijn dat thans ruimte bestaat voor een belangenafweging per individueel geval en dat publicatie pas geschiedt na onherroepelijk worden van de vergrijpboete.
Die belangenafweging houdt in dat indien in een individueel geval sprake is van onevenredige benadeling, kan worden besloten niet tot openbaarmaking over te gaan. Het betreft een open norm die kan worden ingevuld aan de hand van allerhande omstandigheden van het geval. Het is aan de belastingadviseur om die omstandigheden naar voren te brengen. Te denken valt bijvoorbeeld aan maatregelen die door de adviseur zijn genomen om herhaling te voorkomen, een interne berisping door het kantoor waar de adviseur werkzaam is (of was) of het tijdsverloop tussen het begaan van het beboetbare feit en het uiteindelijke onherroepelijk worden van de boete.
Dat openbaarmaking (pas) geschiedt na onherroepelijk worden van de vergrijpboete is ook een verbetering ten opzicht van het initiële plan. Op deze wijze wordt de adviseur tenminste in de gelegenheid gesteld zich te verweren tegen de boete en openbaarmaking daarvan, zonder dat hij direct - met de kans dat de boete niet in stand blijft - wordt overgeleverd aan het meedogenloze internet en daarmee tot in lengte van dagen geconfronteerd blijft.
De gegevens die openbaar worden gemaakt, gaan wel weer heel ver. Met name nu ook de naam van het kantoor waaraan de beboete adviseur is verbonden wordt genoemd. Dit kan onevenredig uitpakken omdat het kantoor zelf geen (proces)partij is in de boeteprocedure en zich daartegen dus ook niet kan verweren. Evenmin kan het kantoor aangeven welke mogelijke interne maatregelen tegen de beboete adviseur zijn genomen om herhaling te voorkomen. Daarnaast is het heel wel mogelijk dat de beboete adviseur niet langer werkzaam is bij het kantoor waar het beboete feit zich heeft voorgedaan en dat zijn nieuwe kantoor - dat niks van doen heeft met het verleden van deze adviseur - ongewild in een kwaad daglicht wordt gesteld.
Het concept wetsvoorstel biedt aldus enerzijds (proces)kansen en kan anderzijds (nog steeds) verstrekkende gevolgen hebben voor een belastingadviseur. De verwachting is dat het wetsvoorstel in het najaar van 2019 naar de Tweede Kamer wordt gestuurd en per 1 januari 2020 in werking zal treden. Wij blijven de ontwikkelingen op de voet volgen!
